علت معافیت ۸ کشور از تحریم ایران توسط ترامپ چه بود؟

خبرگزاری ایسنا: رییس‌جمهور آمریکا ضعیف بودن بازار جهانی نفت و جلوگیری از افزایش چشمگیر قیمت جهانی نفت را به عنوان توجیهی برای اعمال معافیت از تحریم‌های نفتی ایران بر چند کشور اعلام کرد.

دونالد ترامپ در نشستی خبری در کاخ سفید گفت: نمی‌خواهم قیمت نفت را به بشکه‌ای ۱۰۰ یا ۱۵۰ دلار افزایش دهم.

وی همچنین در این‌باره افزود: «شما یک مونوپولی به اسم اوپک دارید و من آن را دوست ندارم».

هشت کشور از جمله چین، هند، ایتالیا، یونان، ژاپن، کره جنوبی، تایوان و ترکیه معافیت‌های موقتی را دریافت کرده‌اند که آن‌ها را مجاز می‌کند تا به خرید نفت ایران ادمه دهند، اگرچه دولت آمریکا می‌گوید ان‌ها باید نشان بدهند که در راستای رساندن این واردات به صفر کار می‌کنند. انتظار می‌رود این معافیت‌ها ۱۸۰ روز دوام بیاورند، اگرچه قابل تمدید هستند. تصمیم برای ضادر کردن معافیت‌ها موجب ایجاد شکافی میان حامیان ترامپ و متحدان محافظه‌کار شد.

تمرکز ترامپ بر قیمت‌های جهانی نفت در صورت آن که کشور ها‌ی دیگر کاهش نفت ایران در بازار جهانی را نتوانند یا نخواهند جبران کنند، ممکن است قابلیت او را برای خاتمه بخشیدن بر معافیت‌ها محدود کند.

رئیس جمهور آمریکا به دنبال خروج خود از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، تحریم‌های نفتی و افتصادی ایران را در روز دوشنبه اعمال کرد. او در این باره گفته بود که این توافق بسیار ضعیف است و او می‌خواهد با کاهش سود نفتی ایران کاری کند تا این کشور از «بلندپروازی‌های هسته‌ای خود» و «حمایت از تروریسم در منطقه خاورمیانه» دست بکشد.

همچنین پیتر کرنان، تحلیلگر ارشد انرژی در واحد اطلاعات اکونومیست، در این باره گفته است: اعلام صدور معافیت‌ها از سوی آمریکا برای هشت کشور به منظور ادامه خرید نفت ایران براین مبنا که آن‌ها حجم خریدشان را کاهش دهند، نشان می‌دهد که حداقل در کوتاه‌مدت دولت ترامپ هدف تلاش برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران را کنار گذاشته است. متقاعد کردن کشور‌ها برای توقف واردات نفت از ایران همواره کار دشواری بوده است. از یک سو، حتی اگر دولت ترامپ دست آزاد داشت از نظر فنی دستیابی به این هدف دشوار بود. ایران همچنان نفت خود را ارزان‌تر فروخته و از ارز‌های دیگری به جز دلار آمریکا استفاده می‌کند و همچنین به شیوه‌های مختلف برای ارسال محموله‌های نفتی خود روی آورده است. ایران همواره توانسته صادرات نفت خود را حفظ کند.

مهم‌تر از همه بازار نفت دچار محدودیت عرضه بوده و نمی‌تواند حذف نفت ایران را تحمل کند. با وجود این‌که قیمت نفت بیش از ۱۵ درصد در یک ماه گذشته کاهش پیدا کرده، اما بازار همچنان دچار محدودیت عرضه است. آمریکا و اوپک با روند سریعی به میزان عرضه خود اضافه کرده‌اند، اما معلوم نیست بتوانند این روند را حفظ کنند. آمریکا ممکن است در سال ۲۰۱۹ شاهد رشد تولید خود باشد و در مورد اوپک تولید بیشتر به بهای کاهش ظرفیت مازاد تولید بوده است.

فضا برای مانور از سوی کاخ سفید همچنان کاملا محدود است. به گفته تحلیلگر واحد اکونومیست، اگرچه نگرانی‌هایی درباره ضعیف شدن تقاضا برای نفت در سال ۲۰۱۹ وجود دارد، اما این واهمه وجود دارد که حذف یک‌باره عرضه ایران باعث جهش شدید قیمت‌ها و مشکل اقتصاد‌های مصرف‌کننده نفت برای خرید نفت از جای دیگر می‌شود. عربستان سعودی ممکن است تا حدودی افت عرضه آن را جبران کند، اما قادر نخواهد بود به طور کامل این افت را پوشش دهد و بازار را در برابر اختلالات عرضه نقاط دیگر فوق‌العاده آسیب‌پذیر می‌کند، بنابراین دولت ترامپ تا حدودی ناچار شده نرمش نشان دهد، زیرا خریداران نفت بزرگ‌تر به خصوص مانند هند و چین تمایلی برای خاتمه فوری خرید نفت از ایران نداشته‌اند.