باورهای اشتباه درباره مرض قند / دیابتی‌ها به این باورهای غلط توجه نکنند

دیابت قندی یا مرض قند بیماری است که در آن مقدار ترشح انسولین کمتر از میزان لازم برای طبیعی نگهداشتن قند خون است. انسولین ماده‌ای است که در بدن تمام افراد طبیعی توسط بخشی از غده لوزالمعده ساخته و به داخل جریان خون ریخته می‌شود. این ماده در سوخت و ساز مواد نشاسته‌ای و قندهای ساده و در نتیجه تنظیم قند خون نقش مهمی دارد؛ بنابراین کاهش نسبی آن در جریان دیابت، منجر به افزایش قند خون می‌شود که در صورت عدم کنترل وتنظیم آن در حد مناسب منجر به ضایعات جبران ناپذیر در قسمت‌های مختلف بدن می‌شود. منظور از کاهش نسبی انسولین این است که یا ترشح انسولین از لوزالمعده کاهش می‌یابد و یا اثربخشی آن در بدن کم می‌شود؛ یعنی به هر حال مقدار کافی انسولین در بدن وجود ندارد.

دیابت از جمله شایع‌ترین بیماری‌های متابولیک محسوب می‌شود. دیابت، پرفشاری خون و اختلالات چربی‌های خون را بیماری‌های تمدن جدید می‌نامند.

بیماری دیابت از دو جنبه اهمیت دارد:

۱-تعداد مبتلایان به آن بسیار زیاد است به طوریکه در حال حاضر ۱۵۰ میلیون نفر در دنیا دیابتی هستند و تا ۱۵ سال دیگر این تعداد به ۳۰۰ میلیون نفر خواهد رسید. در ایران نیز حداقل ۲ میلیون نفر دچار دیابت هستند و سالانه ۲۰۰  هزار نفر در کشور به این بیماران افزوده می‌شوند.

۲-نوع شایع آن (دیابت نوع ۲) معمولاً بدون علامت یا با علایم مختصر است، در نتیجه فرد مبتلا ممکن است سالها از بیماری خود بی خبر باشد و طی این مدت، قند خون بیش از حد طبیعی، منجر به صدمات جبران ناپذیر در قسمت‌های مختلف بدن به ویژه چشم، کلیه‌ها، اعصاب محیطی و عروق قلب و مغز و سایر قسمت‌های بدن شود. تشخیص و کنترل بیماری در مراحل ابتدایی می‌تواند جلوی بسیاری از  عوارض گفته شده را بگیرد.

مجید ولی زاده، فوق تخصص غدد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، به مناسبت هفته دیابت ملی با اشاره به اینکه افراد با سطوح مختلف دانش علمی در فضای وب تولید محتوا می‌کنند و عمدتا افراد با سواد کم، زمان کافی برای تولید مطالب غیرعلمی در اختیار دارند، در خصوص برخی باورهای غلط کنترل و درمان دیابت توضیحاتی ارایه داد.

باورهای اشتباه:

۱_ افراد لاغر به دیابت مبتلا نمی‌شوند

به گفته ولی‌زاده، چاقی یکی از عوامل خطرساز ابتلا به دیابت است، زمینه‌های ارثی، پرفشاری خون، اختلالات چربی خون یا کم تحرکی هم از دیگر عوامل خطرساز ابتلا به دیابت، به ویژه نوع ۲ محسوب می‌شود؛ بنابراین افراد لاغر نیز در معرض ابتلا هستند.

عضو هیات علمی دانشگاه بیان کرد: حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد افرادی که به دیابت مبتلا می‌شوند، چاق نیستند.

۲_تنها خوردن زیاد مواد قندی منجر به دیابت می‌شود

فوق تخصص غدد با اشاره به اینکه در واقع قندهای ساده یا چربی‌ها از جمله مواد غذایی ناسالم هستند، گفت: بهتر است در هرم غذایی این مواد کمتر استفاده شوند و بیشتر فیبرها و کربوهیدرات‌های پیچیده مصرف شوند.

به گفته وی، قندهای ساده و چربی‌ها می‌تواند به عنوان عامل خطرساز برای افزایش وزن و در پی آن ابتلا به دیابت تلقی شود.

۳_بعد از تزریق انسولین نیازی به رعایت رژیم غذایی نیست

 ولی زاده اظهار کرد: کنترل دیابت چهار رکن اساسی دارد. آموزش، فعالیت بدنی، رژیم غذایی سالم و داروها باید در کنار هم مورد توجه قرار گیرد. حتی اگر فرد چندین نوع داروی خوراکی یا انسولین مصرف کند، ارکان دیگر باید پابرجا باقی بماند.

وی ادامه داد: در صورتی‌که مصرف انسولین فرد را به اشتباه از رعایت رژیم غذایی دور کند، افزایش نوسانات قندخون و اضافه وزن را در پی دارد. ثابت نگه داشتن وزن به ویژه در دیابت نوع ۲ بسیار اهمیت دارد و اگر رژیم غذایی رعایت نشود، فرد در معرض خطر قرار می‌گیرد.

۴_افراد دیابتی نمی‌توانند ورزش کنند

 ولی‌زاده تصریح کرد: افراد مبتلا به دیابت، هم نوع یک و هم نوع ۲ می‌توانند در سطوح قهرمانی به ورزش مشغول باشند. البته همانطور که گفته شد آموزش یکی از مهمترین ارکان کنترل دیابت است، به این معنا که فرد باید بداند قبل، حین و بعد از ورزش چه اقداماتی را باید انجام دهد.

۵_افراد مبتلا به دیابت نمی‌توانند قند مصرف کنند

عضو هیأت علمی دانشگاه با بیان اینکه در رژیم غذایی افراد دیابتی محدودیت وجود دارد ولی ممنوعیت، نه، گفت: هیچ ماده غذایی وجود ندارد که برای فرد مبتلا به دیابت به طور کل ممنوع باشد.

وی افزود: ۲۰ درصد مقدار کربوهیدرات روزانه‌ فرد می‌تواند با قند ساده جایگزین شود، البته مقدار کلی مصرف کربوهیدرات متناسب با سن، جنس، وزن و فعالیت بدنی باید مشخص شود.

۶_مالیدن سیر به دست دیابتی موجب کاهش قندخون می‌شود

ولی‌زاده بیان کرد: این باور نیز مشابه تجویز روغن بنفشه برای درمان کروناست.

فارس