آرای خاکستری به کدام سو می‌رود؟

گروه سیاسی فردا: اصلاح‌طلبان این طور وانمود می کنند که می خواهند در همان مسیر انتخابات 1398 و 1400 گام بردارند و به طور تشکیلاتی وارد میدان نشوند اما راه را برای تحرک انتخاباتی احزاب باز بگذارند. هر چند تصمیم گیران جریان اصلاحات علت  اتخاذ این رویکرد را به موضوع تأییدصلاحیت نامزدها گره می زنند و با شرط گذاری‌ ظاهری قصد مظلوم‌نمایی سیاسی دارند اما نیت و هدف باطنی‌شان جز جاخالی دادن سیاسی چیز دیگری نمی تواند باشد.

فرار اصلاح‌طلبان از قبول واقعیت

اصلاح طلبان هر چند به ظاهر می خواهند نوعی مطالبه گری انتخاباتی را به نمایش بگذارند اما در عمل خود می دانند که حتی اگر فرضا به همه شرط و شروط های آنها نیز پاسخ مثبت داده شد، مشکلی از آنها حل نخواهد شد چراکه سبد رأی آنها خالی است و سرمایه اجتماعی شان به شعارهای اصلاح طلبی بی اعتماد است.  

بدنه رای اصلاح طلبان عموما طبقه متوسط بود که بر اثر وضعیت تورمی شدید حاکم بر اقتصاد کشور، این طبقه نیز خیلی نحیف و لاغر شده است. از دوم خرداد 1376 تا به امروز هر گاه اصلاح طلبان توانستند طبقه متوسط را به حضور در پای صندوق رأی تحریک کنند، پیروز میدان بودند والا بازی را به رقیب واگذار کردند. در واقع این قشر از جامعه همواره در قامت آرای خاکستری ظاهر می شد و تا آخرین روز مانده به انتخابات چرکه می انداخت که چه تصمیمی بگیرد اما حالا رمق و تأثیرگذاری گذشته را ندارد. از این رو اصلاح طلبان دوباره نمایش قهر از صندوق رأی را روی صحنه برده اند تا حفظ ظاهر کنند.

سیدمهدی هاشمی فعال سیاسی درباره این رویکرد اصلاح طلبان گفت «آقایان اصلاح طلبان می خواهند عملکرد نامطلوب خود در دولت گذشته را رفو کنند. اصلاح طلبان با شرط گذاری برای ورود به انتخابات دنبال آن هستند که امتیاز بگیرند اما نه کسی حاضر می شود به آنها امتیازی دهد و نه اینها آنقدر وزنی دارند که بخواهند آبی به آسیاب کشور بریزند».

راهکار استفاده از ظرفیت آرای خاکستری

در این میان سئوال اصلی آن است که اگر اصلاح طلبان وارد صحنه انتخابات نشوند، آیا طبقه متوسط پای صندوق های رأی حاضر می شود؟ پاسخ به این سئوال روشن است نیامدن اصلاح طلبان به عرصه رقابت تأثیری بر کاهش میزان مشارکت نخواهد داشت چراکه در سال های 1398 و 1400 نیز تشکیلات اصلاحات بنای خود را بر عدم حضور گذاشت و برخی احزاب اصلاحات که مخالف قهر از صندوق های رأی بودند وارد صحنه شدند بنابراین این دوره نیز اگر قرار باشد در بر همان پاشنه بچرخد، رویکرد قهری جریان اصلاحات تأثیری بر میزان مشارکت نخواهد داشت. در عوض اصولگرایان می توانند با تدابیری طبقه متوسط را به حضور در انتخابات ترغیب کنند.

در همین رابطه ناصر ایمانی به فردا گفت «اگر اصلاح طلبان در انتخابات شرکت نکنند احتمالا بخشی از سبد رأی شان به سمت اصولگرایان نخواهد رفت اما بخشی از بدنه رأی اصلاح طلبان که بیشتر آرای خاکستری را تشکیل می دهند، اگر سطح رقابت گروه های حاضر در انتخابات را بالا ببینند، به مشارکت در این عرصه سیاسی ترغیب می شوند. به عبارت دیگر اگر انتخابات رقابتی باشد می توان این بخش از جامعه را به پای صندوق های رأی آورد تا به یکی از لیست های موجود رأی دهند که طبعا معتدلین شانس بیشتری برای کسب آرای این قشر از جامعه خواهند داشت».

حال باید منتظر ماند و دید کدام گروه سیاسی از جریان اصولگرا بهتر می تواند در جذب این بخش از آرای اجتماعی موفق عمل کند.