ابزارهای لازم برای فشار به طالبان را دراختیار داریم/‌ می‌توانیم کاری کنیم طالبان زورگویی یادش برود

گروه سیاست سایت فردا: امتنای طالبان از دادن حق آبه هیرمند این روزها به یکی از موضوعات اصلی حوزه سیاست خارجی کشور تبدیل شده است. حال این سئوال مطرح می شود که ایران چه ابزاری برای گرفتن حق آبه هیرمند از طالبان دارد.

کیومرث یزدان پناه در گفتگو با خبرنگار فردا درباره ابزارهای ایران برای احصای حق آبه ایران از هیرمند گفت: این موضوع از سه منظر قابل تحلیل است. منظر اول از بعد فنی است که معمولا در روابط نرمال همسایگان با یکدیگر خیلی مسائل فراتر از مسائل سیاسی و روابط عادی شکل می گیرد. این اصل برای ایران که 15 کشور همسایه دارد نیز کاملا صدق می کند. 

وی با بیان اینکه بین 4 تا 5 هزار کیلومتر مرز زمینی مشترک با همسایگان داریم، افزود: رودخانه های مرزی یا رودخانه هایی که سرریزشان در یک کشور و سرچشمه های این رودخانه ها در داخل یک کشور دیگر است گاهی اوقات موجب مسائلی می شود که نیاز به تدبیر دارد. حق آبه ایران از رودخانه هیرمند به لحاظ فنی از یک توافقنامه حقوقی محکم تبعیت می کند که بین دو کشور ایران و افغانستان در سال 1351 منعقد شد. این توافقنامه تنها سند رسمی درباره رودخانه های مشترک بین این دو همسایه است.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی اظهار کرد: طبق توافق 1351 در هر ثانیه باید حدود 26 مترمکعب و در هر سال حدود 850 میلیون مترمکعب باید ایران از آب رودخانه هیرمند بهره مند شود. این رودخانه از جمله رودخانه هایی است که سرچشمه های ثابت و پرآبی دارد بنابراین توجیه طالبان در عدم رهاسازی آب رودخانه هیرمند به سمت ایران کاملا غلط و مردود است.

وی افزود: رودخانه هیرمند در بعضی از ماه های سال به شدت پرآب می شود که در آن صورت سهم ورودی به ایران خیلی بیشتر از اینها باشد. متأسفانه در دو مقطع که طالبان بر افغانستان حاکم شد، مانع بهره مندی ایران از حق آبه هیرمند شده اند. طالبان به دلیل فقدان مشروعیت بین المللی به هیچ یک از معاهدات جهانی، دوجانبه و چندجانبه پایبندی نشان نمی دهد.

یزدان پناه با بیان اینکه طالبان به دلیل جهل درک درستی از روابط حقوقی و دیپلماتیک با همسایگی ندارد، یادآور شد: طالبان  یک ایده ئولوژی کاملا بسته دارد که فقط خود را می بیند و همین مسئله مکررا برای همسایگان ایجاد مشکل کرده است. حال این سئوال پیش می آید که برای حل موضوع حق آبه هیرمند باید چه کار کرد تا این طور نباشد که هر وقت خواستند راه آب را به سمت ایران باز کنند و هر زمان نخواستند راه آب را ببندند؟ 

وی با بیان اینکه بستن آب هیرمند به سمت ایران را خارج از هرگونه اصول انسانی و روابط همسایگی خواند و افزود: این اقدام خارج از عرف طالبان در کوتاه مدت می تواند برای ما چالش اقلیمی، انسانی و محیط زیستی ایجاد کند بنابراین باید طوری با طالبان در این موضوع برخورد کرد که دیگر حق آبه ایران از هیرمند را دستاویز اهداف سیاسی سودجویانه خود قرار ندهد.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی بیان کرد: متأسفانه آنقدر دولت گرفتار حواشی و مسائل دیگر است که مسئله مهمی همچون گرفتن حق آبه از هیرمند فراموش می شود و زمانی متوجه اهمیت موضوع می شویم که تبعات این موضوع به شدت برای کشور هزینه زا می شود. 

وی افزود: اشرف غنی وقتی رئیس جمهور بود براساس یک رفتار هیجانی علاقه داشت رفتاری از موضع بالا نشان دهد و حرفش هم این بود که آب هیرمند را در مقابل نفت به ایران می دهد. اگر دولت وقت ایران در مقابل این ایده غلط و انحرافی واکنش جدی نشان می داد الان دچار این مشکل نمی شدیم. نزدیک به یک قرن است که مرزهای ما به سوی آوارگان افغان باز است و تعداد آنها در ایران به 10 میلیون نفر رسیده است.

یزدان پناه با بیان اینکه تمام امکانات زندگی برای مهاجران افغان در ایران فراهم است، گفت: وقتی ما چنین خدماتی را به مهاجران افغان می دهیم چرا برای 850 میلیون متر مکعب باید این طور دچار دردسر شویم. اگر قدرت سیاسی مان را مقتدرانه به طالبان نشان دهیم طالبان زورگویی هایش را کنار می گذارد. 

وی با بیان اینکه مصرف آب مهاجران افغان در ایران خیلی بیشتر از حق آبه ایران از هیرمند است، ادامه داد: طالبان در حدی نیست که بخواهد با دستاویز قراردادن حق آبه هیرمند زورگویی کند. کافی است همین فردا 4 میلیون مهاجر غیرقانونی افغان را به آن طرف مرز انتقال دهیم، قطعا طالبان تسلیم می شود. 

این کارشناس مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه ابزارهای لازم برای فشار به طالبان را دراختیار داریم، اظهار کرد: اگر حق آبه هیرمند را طالبان به ایران ندهد، امسال با چالش بزرگی در حوزه سرزمینی استان سیستان و بلوچستان مواجه خواهیم شد بنابراین از نظر سیاسی دولت و مجلس باید از ابزارهای موجود برای فشار به طالبان استفاده کنند تا طالبان دست از بهانه های واهی اش بردارد.